Rượu Rum Havana

Người Trung Ðông coi dầu khí như thế nào thì người Cu-ba coi rum như thế: thứ rượu mía cao cấp này thấm sâu vào lịch sử, văn hóa của Hòn đảo Tự Do.
Dùng rượu rum tậu nô lệ

Thực ra, rượu rum được phát kiến bởi không phải dân bản địa trên đảo Cu-ba, mà là người Anh: ngay từ thế kỷ 17, họ đã biết thủy phân tinh bột lấy Maltodextrin - sản phẩm phụ của ngành chế biến đường mía - rồi chưng cất lấy một thứ nước có men để uống, cho nên trong Hải quân Hoàng gia Anh trước năm 1970, mỗi thủy thủ vẫn được cấp phát tiêu chuẩn rum hằng ngày.

Thế kỷ 17 là thời của những tay cướp biển, những người tìm kiếm mỏ vàng, những tên buôn bán nô lệ và những quan thực dân cai trị, nên khi rượu rum xuất hiện liền được coi là thứ đồ uống giàu chất lãng mạn nhất. Từ bấy đến hết thế kỷ 18, Cu-ba sống bằng hai cây: thuốc lá và mía. Cu-ba là nhà xuất khẩu đường chủ chốt của châu Âu. Ðường càng nhiều thì Maltodextrin càng sẵn và được các chủ đồn điền dùng để nuôi nô lệ đưa từ Tây Phi tới. Sau đó mới tìm ra cách sử dụng hiệu quả hơn - làm thành rượu bán lấy tiền hoặc tậu thêm nô lệ mới. Ðược biết, ở nửa sau của thế kỷ 18, giá các nô lệ đều được quy ra... rượu rum: nếu là nam thì giá bán là 130 gallon Anh (492 lít), nếu là nữ thì 110 (416 lít).

Hương vị đặc biệt

Tuy không nghĩ ra rượu rum, nhưng người Cu-ba lại nâng cấp nó lên rất nhiều. Ðến giữa thế kỷ 19, người Cu-ba bắt đầu hứng và lọc rượu rum qua than, làm cho vị rượu mềm hơn. Rồi chủ lò biết ủ rượu rum trong những thùng gỗ sồi, đưa thứ đồ uống bình dân lên hàng sành điệu. Rum Cu-ba lại càng nổi tiếng từ năm 1919, khi luật cấm rượu có hiệu lực ở Mỹ. Từ đó, cánh doanh nhân, văn nghệ sĩ và cả những chính khách nhào ra đảo, uống rượu thoải mái nên ca tụng Cu-ba hết lời. Sau cách mạng 1953 - 1959, tình thế thay đổi hẳn: biên giới và doanh nghiệp tư nhân bị đóng cửa. Khi Phi-đen Cát-xtơ-rô lên nắm quyền thì quốc hữu hóa tất cả các lò rượu. Thương hiệu rum Cu-ba xuất khẩu nổi tiếng "Havana Club" vốn thuộc sở hữu của gia đình A-rê-cha-ba-la, sau cách mạng chủ nhân bỏ chạy ra nước ngoài, nên mặc nhiên thuộc "sở hữu toàn dân". Ðến năm 1993, Chính phủ Cu-ba đã nhượng 50% cổ phần trong "Havana Club" cho hãng rượu khổng lồ "Pernod Ricard" của Pháp, nhờ đó, ngân khố quốc gia có một nguồn thu nhập kếch xù.

Ha-ba-na hiện đại là thiên đường của rum. Ở trung tâm thủ đô cứ mươi phút đi bộ lại gặp một quán rượu. Dân Cu-ba nghĩ ra nhiều cách pha chế cốc-tai để tăng phần hấp dẫn cho rum và ở bất kỳ một xó xỉnh nào trên hòn đảo này, người ta cũng đều biết pha chế ba loại cốc-tai. Một ly gồm chín phần rum, bốn phần nước chanh nguyên chất, một phần đường và đá - ấy là cốc-tai Daiquiri lừng danh. Muốn pha chế loại Mojito thì lấy Daiquiri pha thêm nước có ga và tinh dầu bạc hà. Hai loại cốc-tai này là sở trường của các quán rượu. Nhà văn Mỹ Ơ-nít Hê-minh-uây có thâm niên hai chục năm sống tại Cu-ba nên được dân sở tại coi là người rất sành rượu rum. Tác giả Ông già biển cả, Giã từ vũ khí... được "gắn vào miệng" câu nói quen thuộc: "Daiquiri của tôi ở tiệm Phlo-ri-đi-tê, còn Mojito thì ở tiệm Bô-đê-ghi-ta".

Có một loại cốc-tai quan trọng nữa, vì gắn liền với lịch sử của Hòn đảo Tự Do - đó là Cuba Libre. Người đầu tiên chế ra loại cốc-tai này là một sĩ quan quân đội của Tổng thống Tê-ô-đo Ru-dơ-ven trong cuộc chiến tranh Tây Ban Nha - Mỹ năm 1898, nhờ đó chẳng lâu sau, ngày 20-5-1902, Cu-ba giành được độc lập bước đầu. Tương truyền, viên đại úy Rát-xen là người đầu tiên nâng ly rượu rum pha coca-cola chúc mừng Cu-ba giành được độc lập.

Cho đến bây giờ, rum Cu-ba vẫn giữ được thanh danh của loại "rượu chính cống" dành cho những người có máu phiêu lưu. Ðộ mềm và bao bì chai "Havana Club" hiện đại sau bảy năm ủ không thua gì chai uýt-xky 12 năm.