''Dry Martini " - Vua của các loại cocktail.

Sau nhiều năm, cái tên Martini đã trở thành một biểu tượng, được nhiều người nhắc đến với danh hiệu “Vua của các loại cocktail.”

Nguyên gốc, Martini là một loại cocktail làm từ hai thành phần: rượu gin của Anh và dòng rượu khai vị dry vermouth (tiêu biểu nhất là rượu MARTINI DRY của Ý). Sau nhiều năm, cái tên Martini đã trở thành một biểu tượng, được nhiều người biết đến với danh hiệu “Vua của các loại cocktail”. Có người đã từng nói MARTINI là “Phát minh duy nhất của người Mỹ hoàn hảo như một bài thơ sonnet” (H.L. Mencken), hay mỹ miều hơn
“Thuốc tiên của sự yên tĩnh” (E.B.White). Nikita Khrushchev gọi MARTINI là “Vũ khí chết người của nước Mỹ”.

Mặc dù các biến thể của công thức MARTINI là một con số nhiều đến không đếm được nhưng ai cũng biết đến công thức chuẩn đầu tiên của DRY MARTINI là 2,5 ao-xơ Gin và 0.5 ao-xơ dry vermouth (mỗi ao-xơ bằng 28,35g). Hai thành phần này đều cần được ướp lạnh trước khi được trộn vào nhau trong bình pha (mixing glass) để khuyất nhẹ hoặc bình lắc cocktail (cocktail shaker). Rất đơn giản thế thôi, rồi rót ra ly cocktail mảnh mai, thả vào trong mấy quả ô-liu hoặc một miếng vỏ chanh trang trí. Trong trường hợp bạn muốn thả vào ly hai củ hành ngâm thì lúc đó, vô tình bạn đã biết ly DRY MARTINI của mình thành một lọai cocktail khác: Gibson. Cái tên này bắt nguồn từ tên một họa sỹ: Charles Dana Gibson, người nổi tiếng với bức tranh Cô Gái Gibson và đã có công sáng tạo ra loại cocktail biến thể này.

Sau một thời gian phát triển, tỉ lệ 5:1 ban đầu của DRY MARTINI được những kẻ mê đắm nó tăng dần lên, nghĩa là càng ngày lượng dry vermouth cho vào cocktail càng ít, chỉ một vài giọt là đủ. Ít đến độ người ta còn nói quá lên là : chỉ cần cái nút chai rượu vermouth ngang qua ly rượu gin là đã đủ để mê hoặc những tay sành điệu. trái hẳn với những gì nhiều người tưởng tượng, một ly DRY MARTINI sẽ càng “dry” hơn khi tỉ lệ rượu
dry vermouth cho vào nó càng ít.

Một loại MARTINI đối nghịch hẳn và cũng loại phổ biến không kém là Vodka MARTINI. Người ta chỉ cần thay thành phần chính là rượu gin bằng rượu vodka, giữ nguyên tỉ lệ chuẩn và cách làm y hệt. Trong những năm 90 của thế kỷ trước, Vodka MARTINI đã hất cẳng DRY MARTINI chính thống ra khỏi vị trí độc tôn. Thế rồi, trong nhiều quán bar ở châu Âu và châu Mỹ, nếu khách gọi “một ly MARTINI” thì hầu hết các trường hợp là ám chỉ Vodka MARTINI. Những người bảo thủ ra sức kêu gọi mọi người quay lại cách gọi chính thống, cố gắng giữ gìn cái tên Martini cho loại pha từ gin. Vodka MARTINI còn được gọi là Vodkatini hoặc Kangaroo. Vodka MARTINI lần đầu tiên được ghi lại trong cuốn sách có tên Bottoms Up của Teb Saucier, xuất bản năm 1951. Theo đó người sáng tạo ra nó là phóng viên ảnh Jerome Zerbe.

Cũng như cái tên lịch sử ra đời của cocktail nói chung, nguồn gốc của MARTINI cũng là những câu chuyện không ai dám chắc. Được nhiều người công nhận nhất, cái tên MARTINI là ‘hậu duệ” của Martinez, một loại cocktail ra đời trước đó, uống ngọt hơn và cách làm cũng tương tự. Một ly Martinez bao gồm khoảng 2 ao-xơ vermouth ngọt (cùng dòng vermouth nhưng có màu sẫm và vị ngọt hơn dry vermouth), 1 ao-xơ gin (thường dùng Old Tom gin, một loại gin ngọt), vài giọt nước anh đào dại, vài giọt bitters (rượu đắng), pha với đá bằng bình lắc và rót ra ly với một miếng vỏ chanh. Cocktaik Martinez được công nhận là xuất hiện tại bang California. Hoa kỳ khoảng những năm 1870, có thể là tại thành phố San Francisco hoặc Martinez. Vài phiên bản khác của MARTINI được sáng tạo bởi Jerry Thomas, một bartender nổi tiếng và có uy tín lớn đến nghề bartender thế kỷ 19.

Trong cuốn sách ĐỒ UỐNG THẾ GIỚI VÀ CÁCH PHA CHẾ của William T. Boothby xuất bản năm 1907, công thức làm DRY MARTINI được hướng dẫn nguyên văn như sau: “Cho đá vụn vào ly pha (mixing glass) rót 2 dash rượu Cam đắng (một dash là một lần rót nhanh rượu ra khỏi chai), nửa ly đo rượu dry vermouth của Pháp, nửa ly đo rượu gin của Anh. Khuấy đều cho đến khi rượu lạnh hoàn toàn, chặn đá và rót ra ly cocktail có chân, vắt một miếng vỏ chanh lên chân ly và phục vụ kèm một quả ô-liu.” Bỏ qua thành phần rượu cam đắng và tỉ lệ các loại rượu thì công thức này cũng giống với công thức DRY MARTINI hiện đại. Như vậy nguồn gốc từ bang California là chắc chắn đúng, vấn đề mọi người thắc mắc chỉ còn là thành phố nào mà thôi. Nhiều ý kiến ngả về San Francisco hơn là Los Angeles.

Trong bài viết “Uống luôn hay pha đá: Câu chuyện Cocktail nước Mỹ” của William Grimes, nhà phê bình ẩm thực thời báo New York đã khẳng định rằng cocktail MARTINI được làm ra năm 1912. Theo ông này, người sáng tạo ra nó là Signor MARTINI di Arma di Taggia, một bartender trong khách sạn Knickerbocker. Điều này bị phủ nhận bởi thực tế là nhiều ấn bản trước năm 1912 đã nói đến DRY MARTINI.

Được người Mỹ phát kiến ra đầu thế kỷ 20 nhưng mãi đến những năm giữa thế kỷ đó DRY MARTINI mới được coi là một loại cocktail kinh điển. Có vẻ là nghịch lý nhưng chính luật cấm rượu ở Hoa Kỳ đã góp phần không nhỏ đưa DRY MARTINI vào hàng “đỉnh” về mức độ phổ biến trong giới thưởng thức rượu. Lý do là rượu whiskey yêu cầu nhiều công đoạn phức tạp hơn để sản xuất, trong khi gin thì đơn giản hơn nhiều. Thế nên, trong lúc cấm
đang gắt gao thì gọi một ly DRY MARTINI để uống vụng trộm có lẽ dễ dàng hơn nhiều một ly whiskey với đá.

Trong thời điểm cấm rượu, cocktail DRY MARTINI được pha nhiều vermouth hơn khi luật cấm được hủy bỏ. Tiếng lóng gọi là “ướt” hơn, để ngược lại với từ “dry”, nghĩa đen là khô, nghĩa bóng chỉ những ly Martini với lượng vermouth ít hơn. Vài câu chuyện dí dỏm về chuyện uống “dry” đã được đồn thổi. Ví dụ Thủ tướng Anh Winston Churchill không cho vermouth vào ly của mình, thay vào đó, ông này hơi cúi mình một chút về phía nước
Pháp, hay như tướng Patton thì cúi mình về phía nước Ý (hai nước sản xuất vermouth) đã là đủ hương vị cho DRY MARTINI. Nhà văn Ernest Hemingway thì đẩy lên cao trào khi luôn uống với tỉ lệ pha 15:1, ông gọi đó là Montgomery. Người ta đồn rằng những vị nguyên soái chiến trường Montgomery đã uống DRY MARTINI theo tỉ lệ đó trước khi bước vào các trận đánh.

Năm 1955, trong vở kịch Auntie Mame, chàng trai trẻ tuổi Pactrick Dennis đã thành thạo pha một ly MARTINI bằng cách: tráng ly bằng một giọt vermouth, sau đó đổ đi và rót rượu gin vào. Tương tự, trong bộ phim Teacher’s Pet năm 1958, Cark Gable pha cocktail DRY MARTINI bằng cách dốc ngược chai vermouth, sau đó lấy nút chai ra, bôi vào miệng ly rồi rót gin vào. Đạo diễn, nhà viết kịch, diễn viên Luis Buuel cũng là nhân vật nổi tiếng nữa ủng hộ cho sự phát triển của DRY MARTINI. Trong bộ phim đoạt giải Oscar năm 1972, Le Charme Discret de la Bourgeoisie, ông này có trình bày cách pha DRY MARTINI mà mình yêu thích là “phủ đá”, nghĩa là rót vermouth vào các viên đá trước, đổ rượu ra ngoài rồi rót gin vào sau. Phổ biến tận ngày nay là cách phun vermouth, như thể xịt nước hoa vào cocktail vậy.

Trào lưu uống MARTINI bị suy yếu vào những năm 1970, khi đó nhiều người chuyển sang uống rượu vang với lý do là để tốt cho sức khỏe. Đến cuối những năm 1980 trở về sau này, cocktail MARTINI lại biến thành một thứ đồ uống không thể thiếu trong các quầy bar lớn hay các tiệc rượu quan trọng. Kèm theo đó, người ta đang chứng kiến một thời kỳ nở rộ các loại công thức MARTINI mới , nào là Martini táo xanh, Martini Sô-cô-la…lẽ dĩ
nhiên cuộc tranh luận này có được gọi là MARTINI không vẫn đang nóng bỏng.

Văn hóa phương Tây đã cho ra đời rất nhiều huyền thoại xung quanh cocktail MARTINI, đơn giản là vì rất nhiều nhân vật lịch sử hay hình tượng điện ảnh, văn học thích thưởng thức loại cocktail này. Có thể kể ra hàng loạt những cái tên như Churchill, F. Scott Fitzgerald, Hemingway, Cary Grant hay như điệp viên 007 James Bond. Một ly DRY MARTINI còn hay được gọi là Viên đạn bạc-The Silver Bullet (ngày nay ít được dùng) vì lý do nó trắng trẻo, đầy uy lực và luôn “ghi điểm” cho người cầm nó trên tay.